Opis parku - Zespół pałacowo-parkowy w Bieczu - Biecz - Pałace i Parki Środkowego Nadodrza

4. Opis parku

Historia bieckiego ogrodu ozdobnego (późniejszego parku) zaczyna się wraz z budową „nowego zamku”. Zaplanowano wówczas ogród ozdobny w stylu renesansowym, tzw. włoski, mieszczący się między dworem a kanałami wodnymi. Jego kompozycję tworzyły regularne kwatery – prostokątne poletka – zwykle obsadzone dookoła bukszpanem, formowanym w żywopłot oraz wypełnione roślinami użytkowymi i ozdobnymi. Na rysunku z 1714 r. autorstwa Johanna Christianna Solgera [ilustr.] uwagę zwracają dwa budynki o nieznanym przeznaczeniu, przypuszczalnie była to oranżeria i teatr ogrodowy²⁴. W dalszej części znajdowały się sady. Rysunek uzupełnia relacja Samuela Grossera z tego samego roku, gdy opisywał pobliskie wzgórze winne: „Szlachetni państwo z rodu Wiedebachów wybudowali na jego szczycie wdzięczny pawilon wypoczynkowy, natura natomiast ozdobiła je wyjątkowo wysokim świerkiem, widocznym z odległości wielu mil. Poza tym wzgórze to pokryte jest winnicami, a ponieważ okoliczny teren jest płaski i równinny, posiada ono wyjątkowy urok”²⁵. W XVIII wieku kompozycje ozdobnych ogrodów przekształcano w stylu francuskim (barokowym). Nie zachowały się żadne plany z tego okresu, jedynie kilka szczegółów dotyczących parku z roku 1765, które podaje Wiedebach-Nostitz²⁶: „Rów o szerokości dwunastu łokci otacza ogród. Po ogrodzie można spacerować wśród arkad i nisz, sztucznie wyhodowanych przez ogrodnika z pędów buka. Przed frontowymi pomieszczeniami zamku znajdują się rabaty kwiatowe. Poza domem dojrzewają najrzadsze odmiany francuskich owoców”²⁷. Jeszcze w 1845 układ parku był regularny (pozostałość po ogrodzie barokowym), oparty o dwie osie kompozycji krzyżujące się w centrum ogrodu pod kątem prostym. W 1878 roku park wyglądał już zupełnie inaczej. W obszarze otoczonym kanałami całkowicie przeplanowano przestrzeń w stylu parków krajobrazowych, gdzie drogi prowadzone są swobodną linią, a rośliny naśladują fragment otaczającego krajobrazu. Główna ścieżka o kształcie zbliżonym do koła – zwana okolnicą, prowadziła spacerujących w najdalsze części parku, w tym także do niewielkiego budynku znajdującego się w pd.-zach. części, oznaczonego jeszcze na mapach topograficznych z 1938 r. [ilustr.] Zmiany objęły także dziedziniec pałacowy – sprzed pałacu zniknęły regularne kwiatowe partery, a zastąpił je klomb z fontanną. Strzeliste drzewa iglaste ozdabiały prywatną część dziedzińca. Kolejne zmiany w zagospodarowaniu otoczenia pałacu utrwalone są na kartach pocztowych. Na początku XX w. budynek bramny poprzedzała szeroka droga obustronnie obsadzona ciętymi żywopłotami, a nad nimi górowały korony drzew. Przed pałacem znajdował się owalny podjazd z fontanną. Jego ozdobny gazon udekorowany był kompozycjami kwiatowymi oraz roślinami kubłowymi, nawierzchnia dziedzińca była kamienna [ilustr.]. Ogród frontowy od podwórza oddzielał szpaler lip oraz ozdobne ogrodzenie i oficyny. Był on zlokalizowany po pd. stronie pałacu, nie ogrodzony. Jego kompozycja nie była symetryczna, mimo iż jego charakterystycznym elementem był regularny kanał wodny okalający pałac. Była to część polany parkowej, przy której posadzono najcenniejsze gatunki drzew. Drugi kanał znajdował się w dalszej części parku i stanowił jego pd. granicę. Nad kanałami znajdowały się mostki i kładki łączące park z okalającymi łąkami i parkiem leśnym, znajdującym się w dalszej części majątku po stronie pd.-wsch²⁸. [ilustr.]

Jedyna inwentaryzacja drzew parku, wykonana została w 1979 r., wówczas na terenie zinwentaryzowano 32 różne gatunki drzew w łącznej liczbie 367 sztuk w wieku od 30–120 lat²⁹. Do dziś przetrwały tylko najodporniejsze gatunki roślin: olsza czarna (Alnus glutinosa), dąb szypułkowy (Quercus robur), wierzba biała odm. złota zwisła (Salix alba ‘Vitellina Pendula’) i lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz żywotnik (Thuja sp.).