Park - Zespół dworsko-parkowy w Świdnicy - Świdnica - Pałace i Parki Środkowego Nadodrza

4. Park

Utrzymane fragmenty parku przy założeniu dworskim w Świdnicy pochodzą prawdopodobnie z końca XVIII w. Wygląd posiadłości w otoczeniu zabudowań folwarcznych, parku i ogrodów znany jest z rycin B.F. Wernera pochodzących z 2 poł. XVIII w. Na jednej z nich dwór zajmował centralne miejsce, a przylegał do niego dziedziniec folwarczny otoczony sadami. Za dworem znajdował się mniejszy dziedziniec, okolony budynkami, a w dalszej części rozciągły się sady. Obszar ogrodu podzielony był na dwie części, zajmował miejsce po stronie pn.-wsch. dworu, a ogrodzony był kamienno-ceglanym murem, którego fragment zachował się do dzisiaj w południowej części. Honorowy dojazd do dworu prowadził od okazałej bramy przez ogród na dziedziniec dworski [ilustr.]. Po lewej stronie od wjazdu znajdował się przeszklony budynek oranżerii, widoczny na drugiej z rycin Wernera [ilustr.]. Po prawej od majdanu folwarcznego, przy ogrodzeniu, znajdowała się kordegarda. Część ozdobna ogrodu miała kompozycję symetryczną, charakterystyczną dla założeń renesansowych i barokowych. Droga główna, a jednocześnie oś kompozycyjna wsch.-zach. podkreślona została aleją prowadzącą do dalszej części ogrodu, zakomponowanej geometrycznie na kwatery z niską roślinnością, kończącą się przy fontannie. Na skrzyżowaniu dróg znajdowała się kolejna fontanna. Całą część parkową okalał wysoki żywopłot. Na południe od parku i na wschód od podwórza gospodarczego rozciągał się ogród i sad owocowy, który łączył się z dziedzińcem dworskim.

Jak wynika z mapy topograficznej z 1896 r. [ilustr.], na przestrzeni 150 lat założenie parkowe zyskało nowy układ. Nie jest wiadome za czasów którego z właścicieli dokonano przebudowy parku. Z mapy wynika jednak, że jego obszar został powiększony o część zajmującą uprzednio sady owocowe. Zmieniono również kompozycję z symetrycznego ogrodu z częścią sadową na park romantyczno-krajobrazowy, o swobodnie rozplanowanych ścieżkach opartych na planie koła. W części wschodniej parku znajdował się zbiornik wodny. Stąd droga wiodła na północ, w kierunku sadów. Natomiast w lesie w kierunku południowo-wschodnim znajdował się folwark leśny należący do majątku, który dziś jest niewielką osadą znaną jako Łochowo²⁷.

Pozostałość po parku krajobrazowym w zespole dworsko – folwarcznym w Świdnicy została uporządkowana w latach 70. XX w. Obecnie w dawnej części ogrodu ozdobnego wprowadzony został regularny układ ścieżek, o nawierzchni mineralnej [ilustr.]. Kwatery wyznaczają żywopłoty z ligustru pospolitego (Ligustrum vulgare). W kwaterach swobodnie rozmieszczone są drzewa i wysokie krzewy. W 1988 r. wykonana została inwentaryzacja drzew. Spisano wówczas 162 okazy zaliczane do 19 gatunków²⁸. Ilościowo dominowały wówczas topole (Populus sp.), klony pospolite (Acer platanoides), klony jawory (Acer pseudoplatanus) oraz wiązy szypułkowe (Ulmus laevigata). W warstwie krzewów dominował jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius). Do drzew charakterystycznych, wskazujących na kompozycję parkową należą platan klonolistny (Platanus hispanica) [ilustr.] i dąb szypułkowy o formie piramidalnej (Quercus robur ‘Fastigiata’). Na terenie parku, prócz dawnych drzew znajdują się obiekty związane z działalnością obecnego gospodarza dawnego majątku czyli Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza. Obszar waloryzują więc rzeźby, repliki przedmiotów i budowli z odległych epok. Park jest pielęgnowany i utrzymywano jako otulina muzeum. Odbywają się tutaj doroczne, plenerowe pikniki archeologiczne.