Lokalizacja i opis ogólny założenia - Zespół pałacowy w Luboradzu - Luboradz - Pałace i Parki Środkowego Nadodrza

1. Lokalizacja i opis ogólny założenia

Wieś Luboradz (do 1945 r. Lobris) położona jest u podnóży Wzgórz Strzegomskich, nad rzeką Wierzbiak, jedynie 8 km. na wschód od Jawora, a sam wielki kompleks pałacowy oddalony jest zaledwie około 300 m od szosy biegnącej z Jawora do Wrocławia i jest z niej widoczny [ilustr.] [ilustr.].

Zabytek ma ogromną kubaturę 19.403 m³ i blisko 90 pomieszczeń rozłożonych na około 3.200 m². powierzchni¹ [ilustr.]. Składa się z czterech prostokątnych skrzydeł rozlokowanych wokół dziedzińca wewnętrznego. Był od XVI w. wiele razy przebudowywany tak, że istniejąca niegdyś fosa dawnego dworu obronnego uległa zatarciu. Wjazd na teren folwarku prowadzi od strony południowej, wprost z szosy, przez ozdobną kamienną bramę przejazdową, na osi której znajduje się pałac. Do pałacu przylegają dwie kaplice (od północy starsza, prostokątna i od wschodu barokowa, eliptyczna), a przy folwarku, na lewo od wjazdu stoi niewielki kościół, ufundowany w 1581 roku [ilustr.]. Pałac otoczony był niegdyś rozległym parkiem krajobrazowym, przylegającym od strony zachodniej i południowej, gdzie mieściły się pomieszczenia reprezentacyjne.

W otoczeniu pałacu znajdował się folwark, wzmiankowany w 1786 r. i znany z planu z 1823 r., zachowany do dziś w swoim pierwotnym kształcie regularnego prostokąta². Najstarsze budynki renesansowe stały przed elewacją południową, a więc obecną fasadą. W końcu XVI w. powstał budynek 1-traktowy, 2-kondygnacyjny na południowy – zachód od pałacu, a w latach 1678–1682 oficynę przebudowano i zamieszkał w niej zarządca majątku. Od strony północno-wschodniej postawiono w końcu XVIII w. spichlerz. Od zachodu, wzdłuż wewnętrznej powstały w latach 1800–1823 wozownia, stodoły i budynki inwentarzowe, a przed 1870 r. wzniesiono oficynę od strony południowo-wschodniej.

Pałac wpisano do rejestru zabytków 24.03.1959, nr rej. 585, kościół filialny p.w. Zaślubin NMP 27.07.1961, nr rej. 905.