Opis parku - Zespół pałacowo-parkowy w Zaborze - Zabór - Pałace i Parki Środkowego Nadodrza

4. Opis parku

Park o swobodnej obecnie kompozycji, ze słabo czytelnym układem dróg i alejek. Z reliktów wcześniejszego założenia barokowego zachowały się usytuowana na osi widokowej aleja spacerowa prowadząca nad jezioro, system równoległych do niej kanałów, kanał zamykający ogród od strony południowo-wschodniej oraz droga gruntowa okalająca park od strony południowej¹²⁷. Obszar parku gęsto porośnięty samosiewami, zacierającymi układ kompozycyjny, zasłaniającymi widok z pałacu na jezioro oraz wpływającymi negatywnie na ekspozycję najstarszych drzew. [ilustr.]

Na terenie parku obecny jest drzewostan różnorodny gatunkowo, w którym dominują drzewa liściaste. Wiek starszych drzew, wpływających decydująco na układ parku, określa się na 160-180 lat. W częściach wschodniej i środkowej występują drzewa pomnikowe, tj. około 360-letnie dęby szypułkowe oraz ponad 200-letnie jesiony wyniosłe i lipy drobnolistne. Liczne są drzewa młodsze, zwłaszcza iglaste, których wiek wynosi około 80-110 lat. ¹²⁸ [ilustr.]

Ogród ozdobny w Zaborze założony został w 2 poł. XVII w. (po 1662 r.) jako regularny w typie francuskim, następnie po 1745 r. został upiększony na polecenie Friedricha Augusta hrabiego Cosel, za czasów którego charakteryzował się obecnością licznych parterów kwiatowych, boskietów, gabinetów oraz urządzeń wodnych, co pokazuje rysunek Friedricha Bernharda Wernhera sprzed 1770 r.¹²⁹ Z ogrodem tym powiązana była kompozycyjnie aleja lipowa, prowadząca w kierunku południowo-wschodnim do zwierzyńca, potwierdzonego w 1720 r. W końcu XVIII lub na początku XIX w. ogród został przekształcony w park krajobrazowy¹³⁰. [ilustr.] Na przełomie XIX i XX w. do jego kompozycji wprowadzono elementy czerpiące z wcześniejszej tradycji ogrodów geometrycznych (alejki świerkowe, basen fontanny na dziedzińcu)¹³¹. [ilustr.] Autorzy projektu nieznani.