Opis architektury i wystroju architektonicznego pałacu - Zespół pałacowo-parkowy w Wojnowie - Wojnowo - Pałace i Parki Środkowego Nadodrza

3. Opis architektury i wystroju architektonicznego pałacu

Pałac jest obiektem murowanym o tynkowanych elewacjach, wzniesionym na rzucie prostokąta, z ryzalitem środkowymi w elewacji zachodniej i ryzalitem pozornym w elewacji wschodniej (frontowej), wieżami na rzutach ośmioboku w narożnikach południowo-wschodnim i północno-wschodnim oraz prostokątnymi dobudówkami po zachodniej stronie tych wież. Bryła obiektu rozczłonkowana, w partii korpusu 2,5-kondygnacyjna, ryzalitów – 3,5-kondygnacyjna, wież – 3-kondygnacyjna, zaś dobudówek do nich – 2-kondygnacyjna. Na drugiej kondygnacji dobudówki do wieży południowej występuje loggia. [ilustr.]

Elewacja frontowa 15-osiowa, z 3-osiowym ryzalitem pozornym, przepruta otworami umieszczonymi na osi, prostokątnymi, na trzeciej kondygnacji ryzalitu zamkniętymi łukiem koszowym z uskokiem; cztery okna piwniczne na skrajach elewacji umieszczone w niszach prostokątnych zamkniętych łukiem odcinkowym; okna te oddzielone od pozostałych części elewacji dwiema lizenami. Podziały horyzontalne wyznaczają gzymsy kordonowe między piwnicą a parterem, biegnące przez 11-osiową część środkową elewacji. Wejście główne usytuowane w prostokątnym obramieniu, zwieńczonym łukiem pełnym z uskokiem. Nad ryzalitem środkowym szczyt o wykroju wklęsło-wypukłym. Elewacja zachodnia zakomponowana analogicznie, część otworów ślepa. [ilustr.] Elewacja południowa 4-osiowa, przepruta otworami okiennymi prostokątnymi umieszczonymi na osi, w części wschodniej zasłonięta dwuosiową dobudówką przy wieży. Dwa otwory przyziemia tej elewacji umieszczone w niszach jak w elewacjach zachodniej i wschodniej. Elewację wieńczy szczyt o wykroju wklęsło-wypukłym. [ilustr.] Elewacja północna 4-osiowa, przepruta otworami okiennymi umieszczonymi na osi, prostokątnymi, z wyjątkiem dwóch otworów trzeciej kondygnacji po stronie wschodniej, które zamknięte łukiem koszowym z uskokiem. W części wschodniej elewacja ta również zasłonięta dwuosiową dobudówką przy wieży. Dwa otwory przyziemia tej elewacji umieszczone w niszach jak w elewacjach zachodniej, wschodniej i południowej. Elewację wieńczy szczyt jak elewacji południowej. Elewacje wież rozczłonkowane gzymsami kordonowymi, na drugiej kondygnacji przeprute otworami okiennymi prostokątnymi, na trzeciej zaś – otworami zamkniętymi łukiem koszowym z uskokiem, częściowo ślepymi. Podziały pionowe najwyższej kondygnacji wież wyznaczają nadwieszone wieloboczne występy muru na wspornikach. [ilustr.]

Wnętrze pałacu z centralnie usytuowanymi obszernymi sienią i dużą salą – obecnie stołówką na osi. [ilustr.] Boczne części na obu kondygnacjach dwutraktowe, w części północnej między traktami korytarz na osi północ-południe, łączący sień i klatkę schodową (schody dwubiegowe powrotne) w przybudówce do wieży północnej. [ilustr.] Na piętrze, w centralnej części, korytarz na osi północ-południe, łączący oba trakty zachodnie. W północnej części pałacu na parterze, w trakcie zachodnim, w pomieszczeniu przylegającym od północy do stołówki usytuowana druga klatka schodowa (schody kręte). Na piętrze, w części północnej, we wschodnim trakcie schody dwubiegowe łamane na poddasze. Sień, korytarz na piętrze w części środkowej oraz łączące się z nim pomieszczenie w części południowej, w trakcie zachodnim, nakrywają sklepienia krzyżowe. [ilustr.]

Z dawnego wystroju zachowana stolarka drzwiowa, w tym drzwi zewnętrzne z 1 ćw. XX w. w przybudówce do wieży północnej (dwuskrzydłowe ramowo-płycinowe na zawiasach czopowych, z nadświetlem dzielonym poziomymi i pionowymi szprosami), drzwi wewnętrzne w sieni dwuskrzydłowe ramowo-płycinowe na zawiasach czopowych, eklektyczne, ze starszą, klasycystyczną klamką i szyldem [ilustr.], drzwi do stołówki, świetlicy i sal szkolnych dwuskrzydłowe ramowo-płycinowe barokowe, na zawiasach czopowych, które w drzwiach do stołówki posiadają okucia o motywach rokokowych [ilustr.], drzwi jednoskrzydłowe ramowo-płycinowe barokowe, na zawiasach czopowych w pomieszczeniach piętra, drzwi do klatek schodowych z 1 ćw. XX w. (dwuskrzydłowe ramowo-płycinowe, w górnej części skrzydeł wypełnione szkleniem, na zawiasach czopowych, z prostokątnym lub półokrągłym nadświetlem dzielonym szprosami odpowiednio w układzie pionowym lub promienistym) [ilustr.] oraz drzwi wewnętrzne jedno- i dwuskrzydłowe ramowo-płycinowe na zawiasach czopowych z 2 poł. XIX w. W dolnej części ścian sieni okładzina drewniana zdobiona płycinami, pochodząca prawdopodobnie z 2 poł. XIX w. [ilustr.]

Obiekt wzniesiony jako barokowy w okresie około 1700-około 1750, zapewne w latach 50.-60. XIX w. rozbudowany i wzbogacony o wystrój architektoniczny w stylu normandzkim. W 1910 r. dobudowa do elewacji zachodniej ganku z balkonem (nie istnieje), zgodnie z projektem wykonanym przez firmę Schadego z Żagania, a także schodów przed wejściem głównym wg projektu mistrza murarskiego J. Dimkego z Kargowej. Przed 1920 r. zadaszenie bocznych członów i dostawienie dwóch wież z dobudówkami wg projektu nieznanego autora. Zapewne przed 1945 r. nastąpiło usunięcie z wystroju architektonicznego elementów nadających pałacowi cechy stylu normandzkiego i wprowadzenie neobarokowych szczytów (autor projektu nieznany).